مردم کردستان و پژوهشگران تاريخ ،"سردشت" را زادگاه«زرتشت» پيامبر در هزاره اول قبل از ميلاد ميدانند. اقوامی چون « لولوبيان»، « آشوريان»، « هوريان»، « اوراتوها»، «ماننايی ها» و مادها در اين منطقه سکونت داشته اند که البته برخی چون آشوريها به منطقه تهاجمات سختی داشته اند و بعد ساکن شده اند. در دره «زاب صغير» تمدنی به نام زاموا وجود داشته است که سرتاسر دره و بخشی از جنوب منطقه « مانناييها» را در شمال « زاب کوچک» در برگرفته است( ابراهيمي، 1384). شهر سردشت در پای کوه «گرده سور» بر روی دشتی نسبتاً کوچک واقع شده و مشرف بر رودخانه «کلو» ميباشد که از شرق شهر عبور مينمايند. بنای شهر در کنار چشمه آبی بوده که تا چند سال اخير منبع تامين آب بيشتر شهر بوده است. سردشت فعلی قبل از اسلام در ضلع غربی شهر کنونی در کنار چشمه آبی بزرگ قرار داشته و مدتی به نام « نيزه رو» ناميده ميشد. اين شهر دارای برج و بارويی محکم بوده و به دوره اشکانيان نسبت داده میشود( مهندسين مشاور پويا نقش شهر و بنا، 1384: 5 ). بر اساس مطالعات و کاوشهای باستان شناسان در مورد منطقه کردستان، چنين استنتاج ميگردد که اين منطقه يکی از مناطق اوليه سکونت انسانهای اوليه بوده است. گروهی از انسانها اوليه در دوره پالئوتيک (عصر حجر قديم) از دره های جنوبی ايران گذشته، به طرف شمال غربی رفته، پس از عبور از دره ها و تنگه های سليمانيه، رواندز وارد کردستان شده سپس به سمت شمال حرکت و در منطقه سردشت ساکن شده اند( مهندسين مشاور آتک، 1362). برگرفته شده از سایت زیر: http://azarbayejanghar3000.blogfa.com/post-11.aspx